การทำเส้นฝ้าย
โดยทั่วไปช่วงเวลาการเก็บฝ้ายจะอยู่ในช่วงเดือนพฤศจิกายน
หรือ ธันวาคม เมื่อเก็บดอกฝ้าย แล้วจะนำมาตากผึ่งแดดให้แห้งสนิท
แล้วเก็บสิ่งสกปรกที่เจือปน ออกจนหมด นำไปแยกเมล็ดฝ้าย
ออกจากปุยฝ้าย ด้วยวิธีการนี้เรียกว่า อิ้วฝ้าย
แล้วนำปุยฝ้ายไปดีด ให้ปุยฝ้ายแตกตัวละเอียดฟูขึ้นด้วยแรงสั่นสะเทือนของสายดีด
ซึ่งเรียกว่า กงดีดฝ้าย จากนั้นนำปุยฝ้ายที่ดีดจนเป็นปุยละเอียดดี
แล้วไปล้อด้วย ไม้ล้อ โดยใช้ไม้ล้อคลึงบนแผ่นปุยฝ้ายที่วางอยู่บน
กระดานล้อ ให้เป็นแท่งกลมยาวแล้วดึงไม้ล้อออกแท่งกลมยาวที่ล้อเสร็จแล้ว
เรียกว่า ดิ้ว หลังจากนั้นจึงนำไปเข็นฝ้ายให้เป็น
เส้นใย โดยใช้อุปกรณ์ที่เรียกว่า หลา ที่มีสายพานเชือกโยงจากหลา
ไปปั่นหมุนแกนเหล็กไน เพื่อล้อฝ้ายให้เป็นเส้นใยพันม้วนอยู่กับแกนเหล็กไน
เมื่อเต็มเหล็กไนแล้ว จึงจัดฝ้ายเข้า ไม้ขาเปียเพื่อทำเป็นไจหรือปอย
โดยกะขนาดเอง หลังจากนั้นจึงนำเส้นฝ้ายไปย้อมสีที่ต้องการ
ในบางท้องถิ่น นิยมนำเส้นด้ายไป ฆ่า ด้วยการชุบน้ำข้าวหรือให้ฝ้ายมีความเหนียว
คงทนไม่ขาดง่าย จากนั้นจึงนำไปใส่กงเพื่อกวักเส้นด้าย
แล้วนำมาปั่นหลอดแยกเส้นฝ้ายออกเป็น 2 จำพวกคือ
เส้นยืน และเส้นพุ่ง เพื่อใช้ในการทอผ้าต่อไป
|