ลวดลาย
ผ้าทอลายขิดอีสาน ตามที่ได้ทอกันมาตั้งแต่สมัยดั้งเดิมในอดีต
จนถึงปัจจุบันนี้ อาจแบ่งกลุ่มแม่ลายผ้าทอลายขิด
ได้เป็น 3 ลักษณะ คือ
1.1.แบ่งได้เป็น 4 ประเภท คือ ขิดลายสัตว์
ขิดลายพันธุ์ไม้ ขิดลายสิ่งของเครื่องใช้
และขิดลายเบ็ดเตล็ด
1.2.แบ่งได้เป็น 5 ประเภท คือ ลายที่ได้มาจากธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่เป็นจริง
ลายที่ได้มาจากรูปแบบทางเรขาคณิต ลายที่ได้มาจากความรู้สึกแนวความคิดทางจินตนาการ
ลายที่สร้างขึ้นมาเพื่อการาตกแต่ง และลายที่ได้จากเทคนิคทำขึ้นใหม่
1.3.แบ่งได้เป็น 4 ประเภท ลายเรขาคณิตเกิดจากโครงสร้างหลัก
ซึ่งลวดลายเป็นรูปทรงเรขาคณิต ลายจากธรรมชาติและสิ่งของเครื่องใช้
โครงสร้างลายและแนวความคิดได้จากธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ลายพัฒนาที่ได้จาก การนำลายขิดตั้งแต่ 2 ลายขึ้นไป
มาประกอบกัน เพื่อให้ลายดูวิจิตรหวือหวาขึ้น
หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า ลายประยุกต์ และลายผสม
คือ ขิดลายแพรวา ได้แก่ลายที่ปรากฏอยู่บนผ้าแพรวา
( ผ้าไหมแพรวา จังหวัดกาฬสินธุ์ )
ลายขิดที่ทอง่าย เพราะว่า ไม่ใช้ไม้หลายไม้
ตะกอ ไม่ขัดกัน สะดวก คนตีไม้ไม่หนัก เอาขึ้น-ลง
หมดเร็ว ทำให้ทอเร็ว ผู้ทอมักจะชอบทอลายขิดเหล่านี้
ลายขิดที่ทอยากมักจะมีหลายไม้ หนัก เอา ขึ้น-ลง
กว่าจะหมด ก็ทำให้ไหมขึ้นขนเร็ว ทำให้ไม่สะดวดในการตีตะกอ
ตะกอขัดกันมาก ทอได้ช้า ทำยาก ถ้ามีเชิงจะทำได้ช้า
จะเก็บยากต้องใช้เวลานาน คนทอมักไม่ค่อยอยากจะทอ
ลายยิ่งโค้งมากเท่าไหร่ยิ่งทอยากเท่านั้น
|